| تأثیر«جَرکُلباد» بر تاریخ گلوگاه مازندران |
| کد مقاله : 1120-COCDG1418 |
| نویسندگان: |
|
مهدی رضا خادملو * فرهنگی |
| چکیده مقاله: |
| گلوگاه شرقی ترین شهر استان مازندران است که در طول تاریخ به دلیل قرار گرفتن در مسیر تهاجمات اقوام بیگانه همواره مورد تهدید، هجوم و تخریب متجاوزان قرار داشت. به همین دلیل حکومتگران به ویژه در تاریخ معاصرتلاش فراوانی کردند تا جلوی این تجاوزات گرفته شود، اما صدرصد موفق به این کار نمی شدند، چون مهاجمان به ویژه تراکمه با روش های مختلف موفق به ورود به باریکه شمال شده، مرتکب جرم و جنایت فراوانی می شدند. صفویان اولین حکومتی بودند که با حَفر خندق در شرق گلوگاه تلاش کردند تا مانع از ورود مهاجمین به داخل مازندران شوند. حفر این کانال که بعدها به نام«جَرکُلباد» مشهور شد، تأثیر مستقیم بر تاریخ گلوگاه گذاشت. تحقیق حاضر که به شکل توصیفی – تحلیلی و با تکیه به منابع نوشتاری و تحقیق میدانی صورت گرفته، به دنبال این موضوع است که بداند اولاً، چرا گلوگاه به عنوان محل حفر این خندق انتخاب گردید؟ ثانیاً، آیا صِرف کندقِ خندق در شرق گلوگاه به تنهایی توانست جلوی تهاجم بیگانگان به داخل مازندران را بگیرد؟ ثالثاً، حفر این خندق چه تأثیرات اجتماعی بر گلوگاه گذاشت؟ به نظر دلیل حفر جَرکُلباد در 2 کیلومتری شرق گلوگاه، نزدیکی کوه بردنا به خلیج گرگان بوده است. از طرفی حکومت تازه تأسیس قاجار برای حفظ و حراست این خندق، به افراد توانمندی نیاز داشت که جلوی دشمنانان با تمام قوا ایستادگی کنند. به همین دلیل آقامحمدخان قاجار از ترکان هم زبان ایل عمرانلو ساکن در غرب دریای مازندران خواست که به گلوگاه مهاجرت کنند تا از پتانسیل نظامی گری آنان برای سرحدداری و حراست از این خندق استفاده بهینه شود. ورود ترکان به گلوگاه باعث تغییرات اساسی در بافت اجتماعی این قریه در مرز مازندران – استرآباد شد. |
| کلیدواژه ها: |
| مازندران، گلوگاه، جَرکُلباد، خندق، تراکمه. |
| وضعیت : مقاله برای ارائه به صورت پوستر پذیرفته شده است |
